Adam Peter Lanza (ur. 22 kwietnia 1992 w Exeter w New Hampshire w USA, zm. 14 grudnia 2012 w Newtown w Connecticut w USA) – amerykański naśladowca Columbine, masowy morderca, który 14 grudnia 2012 roku dokonał masakry w szkole podstawowej Sandy Hook w mieście Newtown w stanie Connecticut, zabijając 27 osób, w tym 20 kilkuletnich dzieci, a 2 osoby raniąc, po czym popełnił samobójstwo. Jego atak jest drugim najkrwawszym atakiem naśladowcy Columbine oraz jedną z najkrwawszych masowych strzelanin w historii USA. Motywy Lanzy pozostają nieznane. Adam Lanza pisał na forach poświęconych strzelaninom szkolnym i był zafascynowany tematyką zbrodni, zwłaszcza masakrą w Columbine High School.
Życiorys[]
Adam Lanza urodził się 22 kwietnia 1992 roku w mieście Exeter w stanie New Hampshire. Adam uczęszczał jako małe dziecko do szkoły Sandy Hook. Chodził do niej przez cztery i pół roku. Już wtedy Adam jeździł do psychiatrów i psychologów, ponieważ jego zachowanie odbiegało od normy. Zdiagnozowano u niego zaburzenia sensoryczne. W 2004 roku poszedł do gimnazjum Newtown Middle School. W tej szkole Adam zaczął mieć problemy w relacjach z rówieśnikami, a ciągłe zmiany w szkole wywoływały u niego silne uczucie niepokoju. W pewnym momencie dostał ataku lękowego w szkole, więc zaniepokojona nauczycielka zdecydowała się wezwać jego matkę, widząc, że Adam oszalał w szkole. Jego matka wezwała pogotowie, gdyż nawet w domu Adam nie mógł dojść do siebie. W kwietniu 2005 roku został przeniesiony do szkoły Saint Rose of Lima School. Podczas nauki w tej szkole Adam dalej odwiedzał specjalistów od zdrowia psychicznego. Kiedy miał 13 lat zdiagnozowano u niego zespół Aspergera. Rok później dokonano u niego też diagnozy zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych.
W wieku 14 lat Adam poszedł do liceum Newtown High School. Lanza był uważany w szkole za dziwnego ale równocześnie inteligentnego ucznia. Jedna z jego byłych koleżanek z klasy powiedziała później w wywiadzie, że Lanza był geniuszem. Został uhonorowany w swojej szkole za wybitne wyniki w nauce. Nie wiadomo czy Lanza miał jakichś bliższych kolegów w szkole, ale rówieśnicy byli do niego nastawieni w głównej mierze obojętnie, nie był prześladowany, nie był też popularny. Jego starszy brat Ryan Lanza był natomiast jednym z najpopularniejszych dzieci w szkole, co najwyraźniej powodowało zazdrość. Lanza w pewnym momencie przestał chodzić do szkoły, stwierdził, że nic go nie cieszy. Jego rodzice postanowili go więc uczyć w domu. Rodzice Adama otrzymali zgodę na nauczanie domowe. Pod koniec 2008 roku, w wieku 16 lat, Lanza poszedł na studia, ale w późniejszym okresie je porzucił. W tym momencie stan zdrowia psychicznego Lanzy zaczął się gwałtownie pogarszać - wpadł w obsesję czystości, według jego matki potrafił zmieniać ubrania lub skarpetki nawet 20 razy dziennie, a także wpadać w coraz większą izolację od społeczeństwa, wpadł także w anoreksję i po dłuższym okresie był skrajnie wychudzony, w miesiącach przed atakiem miał 183 cm wzrostu i zaledwie 51 kg. Lanza w wieku 15 lat zamieszkał w piwnicy domu rodzinnego, w której urządził swój pokój, do tego momentu mieszkał w pokoju rodzinnym z matką, co mogło powodować u niego wstyd. Następnie przeprowadził się z rodziną do Newtown w Connecticut, gdzie Lanza również urządził swój pokój w piwnicy. W tymże pokoju potrafił w następnych latach spędzać całe dnie w totalnej izolacji, grając w gry komputerowe, pisząc na forach poświęconych masakrom w szkołach, a także na forach poświęconych ideologiom lewicowym. W tym okresie jego rodzice wzięli ze sobą rozwód. Adam mieszkał sam z matką, natomiast jego starszy brat wyjechał i zamieszkał w Hoboken w stanie New Jersey.
W następnych latach Adam popadał w coraz większą izolację. W pewnym momencie popadł w ekstremalną fobię społeczną, m.in. zakleił okna w swoim domu czarnymi plastikowymi workami na śmieci (widoczne na zdjęciach policyjnych z pokoju Lanzy), a także nie pozwalał swojej matce wchodzić do jego piwnicy, tylko zostawiać obiad lub inne posiłki przed drzwiami, a z nią samą komunikował się przez SMS-y. Jego matka chciała go wreszcie wyciągnąć z tego stanu. Zamierzała ponownie się przeprowadzić i kupić Adamowi pojazd samochodowy. Chociaż nie jest to jasne - te działania jego matki mogły mieć decydujący wpływ na podjęcie przez Adama decyzji o przeprowadzeniu masakry. Kiedy byli dziećmi, matka zabierała często Adama wraz z jego bratem na strzelnicę i była ogólnie wielką miłośniczką broni palnej. Posiadał w swoim domu co najmniej tuzin jej sztuk. Adam także miał w swoim pokoju broń. Jego ojciec powiedział w wywiadzie udzielonym po masakrze, że podejrzewał u swojego syna schizofrenię, a nie zespół Aspergera, a diagnoza tego zaburzenia była całkowicie błędna, gdyż objawy zespołu są często mylone z właśnie schizofrenią. W jego opinii zachowanie Adama bardziej przypominało zachowanie schizofrenika niż osoby z Aspergerem. Adam praktycznie nie był leczony, zażywał przez krótki okres leki przeciwdepresyjne, ale odstawił je z powodu objawów niepożądanych. Ostatnia wiadomość SMS Lanzy, którą wysłał do matki na niedługo przed masakrą zawierała dziwny i niepokojący komunikat (...) Noszę w sobie wielki ból - pójdę balistyczną drogą i przeniosę go chyba w końcu na ciebie.
Światopogląd[]
Lanza w internecie wyrażał wielokrotnie lewicowy lub miejscami skrajnie lewicowy światopogląd. W przypadku innych strzelców ich przekonania społeczno-polityczne pozostawały co najmniej niejasne, ale Lanza był jednym z tych, którzy klarownie przedstawili swój pogląd w internecie. Lanza twierdził m.in., że ludzie powinni żyć z dala od cywilizacji i zachowywać się jak zwierzęta (anarchoprymitywizm), że osoby homoseksualne powinny mieć możliwość zawarcia małżeństwa (równouprawnienie) oraz, że ludzie powinni żyć w powszechnej równości bez własności prywatnej (pogląd zbliżony komunizmowi). Twierdził także, że jest za postulatami feminizmu, a także wyrażał co najmniej kontrowersyjne poglądy na pedofilię. Lanza twierdził m.in., że dzieci powinny współżyć seksualnie z dorosłymi jeśli tylko tak chcą, a zabranianie im tego jest niemoralne. Krytykował kryminalizację pedofilii i stwierdził, że pedofilia powinna być zrównana z orientacją seksualną, taką jak heteroseksualizm czy homoseksualizm ze względu na domniemane prześladowanie pedofilów z powodu ich upodobań. Lanza stwierdził także, że masowi mordercy dokonują swoich ataków przez czynniki kulturowe. Stwierdził, że gdyby nie istniała kultura i cywilizacja to masowi mordercy nie dokonywaliby swoich ataków. Potępiał uspołecznianie dzieci przez rodziców, twierdząc, że to zjawisko jest przerażające. Napisał też, że ma obsesyjne myśli z powodu istnienia kultury i denerwuje go bardzo istnienie obecnego systemu politycznego. Wyrażał też nienawistne poglądy do osób o prawicowych poglądach, a także do chrześcijan i terapeutów, tych ostatnich nazywając The Rapist (pol. gwałciciel) zamiast therapist (pol. terapeuta). Równocześnie Adam był członkiem kojarzonej z prawicą organizacji NRA, będącej częścią amerykańskiego lobby zbrojeniowego, co dość kłóciło się z wyrażanymi przez niego w internecie poglądami, gdzie potępiał dostęp do broni. Według jego brata Adam mógł mieć rozdwojenie jaźni, gdyż już jako mniejszy często wyrażał sprzeczne ze sobą opinie.
Przebieg[]
Szkoła Sandy Hook gdzie doszło do masakry
W dniu 14 grudnia 2012 roku Lanza obudził się wcześnie rano i uzbroił się w posiadany aktualnie przez siebie karabinek Bushmaster X-15, zarejestrowany na jego matkę. Następnie wszedł do jej pokoju i zabił ją czterema strzałami w głowę. Następnie zabrał kluczyki od jej samochodu, a także dwa jej pistolety i pojechał jej samochodem do oddalonej o kilka kilometrów szkoły Sandy Hook Elementary School.
Lanza dotarł na miejsce o godzinie 9:30 rano. Przez chwilę siedział w samochodzie, przygotowując się do ataku. O godz. 9:35 Lanza wtargnął do szkoły, rozbijając strzałami szklane drzwi wejściowe. Po wejściu zastrzelił idące korytarzem dyrektorkę szkoły Dawn Lafferty Hochsprung i szkolną psycholog Mary Sherlach. Od strzałów Lanzy ciężko raniona została nauczycielka Natalie Hammond, która szła z dyrektorką i szkolną psycholog. Następnie sprawca wszedł do biura szkolnej sekretarki, ale za chwilę wyszedł gdyż nie znalazł tam nikogo. W rzeczywistości w biurze ukrywały się dwie kobiety, które później zadzwoniły na numer alarmowy 911.
Lanza skierował się następnie do znajdujących się niedaleko wejścia sal dla pierwszoklasistów, w których odbyła się główna część masakry. Po wejściu do pierwszej z nich skierował się na koniec klasy oraz wystrzelił 4 razy w nauczycielkę Victorię Leigh Soto. Kiedy Lanzie skończyła się amunicja uczeń Jessie Lewis krzyknął: Uciekajcie! 7 uczniów ucieka z klasy i dwóch kryje się w toalecie, Lanza po tym kiedy przeładował swoją broń wycelował w Jessiego Lewisa i powiedział: "Pierdol się" przed oddaniem jednego strzału w jego czoło zabijając go. Lanza zabija resztę uczniów i kieruje się do klasy numer 8, Lanza kieruje się do okien klasy uczeń Noah Pozner wykrzykuję: "Pomocy! Ja nie chcę tu być!" Lanza odpowiada mu: "dobrze, ale tu jesteś" i otwiera ogień w kierunku toalety zabijając 15 uczniów oraz 2 nauczycielki. Jeden uczeń zostaję znaleziony w stanie krytycznym i umier w drodze do szpitala, Samotna uczennica zostaję znaleziona później przez policję wybiega na dwór i mówi do swojej matki: "Mamo wszystko jest ze mną dobrze ale wszyscy moi koledzy nie żyją". Następnie Lanza kieruję się do następnej klasy lecz jego bushmaster jest przegrzany i wraca do klasy numer 10 otwiera ogień w kierunku nadciągającej policji rzuca na ziemię swój karabin bushmaster i popełnia samobójstwo.
Motywy[]
Motywy Lanzy pozostają nieznane. W związku z tajemniczością i nieujawnianiem przez policję jakichkolwiek motywów, niedługo po masakrze zaczęły powstawać teorie spiskowe na temat masakry i motywów sprawcy.
Najbardziej prawdopodobnymi motywami sprawcy były, według wielu ekspertów, możliwa nienawiść do systemu, którą wyrażał także w internecie, niemożność dostosowania się do społeczeństwa lub antynatalizm, czyli pogląd odrzucający prokreację i twierdzący, że w obecnych czasach życie stwarza cierpienie dla ludzi i w związku z tym ludzie nie powinni się rodzić lub żyć. Niektórzy twierdzą, że Lanza chciał w irracjonalny sposób uratować dzieci przed cierpieniem na świecie przez odebranie im życia. Takie teorie są logiczne, biorąc pod uwagę fakt, że Lanza wyrażał lewicowe poglądy w internecie, do których zalicza się także antynatalizm.
Lanza najprawdopodobniej nigdy nie był prześladowany w szkole i sam odizolował się od społeczeństwa przez swoje choroby psychiczne. Jako nastolatek miał ekstremalnie niskie poczucie własnej wartości - jego koledzy twierdzili, że pewnego razu napisał sobie na ręce słowa brzydki i przegryw, ale oni sami twierdzili, że nikt go nie prześladował. Nawet osoby, które go lubiły twierdziły, że nigdy nie widziały, żeby ktoś nawet wyśmiewał Lanzę, gdyż akurat ta szkoła była znana ze swojej tolerancji wśród uczniów wobec osób o innym usposobieniu. Sam Lanza również nigdy nie skarżył się na prześladowanie. Nie jest też jasne jakiej orientacji seksualnej był Adam - w internecie miał raz napisać, że jest gejem, ale nie wiadomo, czy był to żart czy szczerze stwierdzenie, ponadto u Lanzy niektórzy jego rozmówcy podejrzewali skłonności pedofilskie.
Lanza był zafascynowany masakrami szkolnymi, w szczególności masakrą w Columbine High School, masakrą w Virginia Tech i strzelaniną na Northern Illinois University, w jednym z wpisów miał stwierdzić, że współczuje sprawcom masakry w Columbine, Harrisowi i Kleboldowi i że byli oni niewinnymi ofiarami cywilizacji, zamieszczał też komentarze pod literaturą związaną z Columbine.